Oranje boven in de Stök

Je hebt van die dagen, eind april, dat je nog goed handschoenen aan kunt. Zo ook vandaag. We zeggen niet voor niks: “Ès in mèrt de mugge zwèrme, kunde in april oew ôrre wèrme”… Ik loop langs de Beeksche Waterloop, in het Achterste Hermalen. Wat mij betreft het “skônste plèkske” van Schijndel: hier stroomt onze grensbeek, waarmee we met Olland zijn verbonden. Op veel plaatsen nog in originele staat, slingerend door onze leembossen. En dankzij de aanvoer van kwelwater kraakhelder, alsof je in Zuid-Limburg bent. Dit gebied ligt ingesloten tussen het Achterste Hermalen en de Eekhoorn, en is bij ons bekend als de Stök. Het schijnt dat de boeren hier vroeger hun stokken gingen kappen, om te gebruiken als geriefhout: stelen voor het gereedschap, of ander timmerhout voor de boerderij. De hazelaar, die hier massaal groeit, levert in ieder geval mooie rechte stokken. In het Schijndels dialect vertaald met een umlaut op de -o-. We hebben zo diverse voorbeelden, waarbij de meervoudsvorm simpel wordt geregeld door een -ö- te gebruiken, zoals bööm, pööl, en stök…

Ik kom bij een weiland, bezaaid met pinksterbloemen. Prachtig gelegen tussen de bossen; dit maakt ons landschap zo de moeite waard. De overgangen tussen het hout en de open plekken trekken dan ook veel beestjes, van groot tot klein. Mijn oog valt op een klein vlindertje; het oranjetipje, dat wat onbeholpen zich vast probeert te houden aan de lila bloemknoppen van de pinksterbloemen. Ik besef dat de koude ochtend niet bevorderlijk is voor de “vliegvaardigheid” van het oranjetipje. Te koud om te vliegen, dus voor mij de kans om ‘m van dichtbij te bekijken. Wat een juweeltjes zijn het toch: de achterkant van de vleugels hebben een minuscuul vlekkenpatroon, als besneeuwde bergtoppen in een olijfkleurige landkaart. Ze zijn ook heel kieskeurig, want ze leggen hun eitjes (die eruit zien als oranje mini-rugby-ballen) alleen op pinksterbloemen. En daarbij ook nog eens één eitje op elke plant, want de rupsen blijken kannibalen te zijn. Of ze zien het verschil niet tussen hun broertjes of zusjes en een boontje van een pinksterbloem, dat kan ook… 

Anton Hellings

Lees ook

Rare vogels in de Beemd