Nostalgische Vlechtheg terug van weggeweest langs Structuurweg

SCHIJNDEL | Er is langs de Structuurweg achter de Smaldonkstraat in Schijndel een vlechtheg aangelegd. Het eeuwenoude boerenambacht, wat bedoeld is om vee binnen de eigen akkers te houden, is bezig aan een comeback. Van de Westerlo: “Om te kunnen vlechten zaag je driekwart van de stam door zodat je hem soepel kunt omleggen en dan scheurt het verder in.”  

Door: Cis van Pinxteren.

Jos van de Westerlo maakte deel uit van de zeskoppige vrijwilligersgroep van het NMC (Natuur- en Milieucentrum Schijndel) die de vlechtheg van De Schaapskooi  negen jaar geleden plantten en de heg vorig jaar hebben gevlochten. “Vroeger zetten boeren vlechtheggen van meidoorn rondom weilanden om het af te bakenen voor het eigen vee en indringers af te weren. Vanwege prikkeldraad is de vlechtheg jarenlang verdreven, de laatste jaren is de vlechtheg echter weer in opkomst. Bovendien is een nostalgische vlechtheg als natuurlijke afrastering en verbindingszone harstikke goed voor de biodiversiteit en natuur.”

Ondoordringbare barrière
Met vijf andere vrijwilligers deed Jos jaren geleden een cursus heggenvlechten en ze namen deel aan het Nederlandse kampioenschap heggenvlechten. Wat is er nodig om een goede vlechtenheg te maken? “Onze methode is om geen hulpmiddelen te gebruiken. De zijtakken van de meidoorn die knippen we af behalve het laatste stuk van de zijtak, de zogenaamde kapstokken. Om te kunnen vlechten zaag je driekwart van de stam door zodat je hem soepel kunt omleggen en dan scheurt het verder in.” De stammen worden horizontaal neergelegd en door elkaar gevlochten om een ondoordringbare barrière te vormen. Later wordt de stam verder afgezaagd om te zorgen voor afwatering. Zo wordt verrotting voorkomen.

Hiep, mat en veiligheidsbril
Als gereedschap gebruiken de vrijwilligers een hiep (soort bijltje). “Eerst wordt de stam voor driekwart ingezaagd. Daarna sturen we met de hamer de hiep zodat de stam verder inscheurt. De meidoorn heeft lange doornen, daarom gebruiken we matjes onder de knieën om geen ontstekingen te krijgen, lashandschoenen om niet geprikt te worden en een veiligheidsbril om de ogen te beschermen.” Volgens Van de Westerlo is het vlechten echt precisiewerk. De vlechtheg moet onderhouden worden, omdat die in dit geval niet afgevreten wordt door de koeien.

Heggemus
Knotwilgen en vlechtheggen hebben een inmiddels erkende cultuurhistorische waarde. Vanaf de Structuurweg kan men dus de vlechtheg zien langs de kant, er wandelen veel Schijndelaren met of zonder hond voorbij de heg. “Na half maart stoppen we met het vlechten en onderhouden om het broedseizoen niet te verstoren. Dan beginnen we in de winter weer. Een heggemus zou bijvoorbeeld een prima nest kunnen bouwen in de heg. Dit smaakt naar meer. Zo’n heg wordt een beetje van uw eigen, op zijn Schijndels.” Jos heeft nog wel een heg op het oog die ze volgend jaar zouden kunnen vlechten. Deze staat aan de Steeg, maar eerst moet daarvoor overleg gepleegd worden met Staatsbosbeheer. “Het eventuele breekpunt is dat er veel snoeiafval komt van het onderhoud en dat je het daar moeilijk kan afvoeren. Mocht het niet doorgaan dan hebben we nog genoeg werk liggen.”