Mirjam Wouters (l) en Dirkje Verhoeven (r) willen de unieke natte natuurparel die het Wijboschbroek is nat houden voor de toekomst. Foto: Bas Ulehake.
Mirjam Wouters (l) en Dirkje Verhoeven (r) willen de unieke natte natuurparel die het Wijboschbroek is nat houden voor de toekomst. Foto: Bas Ulehake. Foto: Bas Ulehake

Naalden maken plaats voor bladeren in Wijboschbroek

Natuur Natuur 1.003 keer gelezen

WIJBOSCH | Oranje- en blauwe stippen op bomen en stapels hout aan de randen van het Wijboschbroek. Allemaal tekenen van bosonderhoud. Om de verdroging van de natte natuurparel tegen te gaan start eigenaar Staatsbosbeheer samen met Bosgroep Zuid-Nederland een pilotproject van september tot en met eind oktober. Het doel hiervan is om te onderzoeken hoe de grondwaterstand kan verhogen en hoe het water in het gebied langer vastgehouden kan worden. “Voor Brabant is dit een uniek leembos, dat moet zo blijven.”

Door: Cis van Pinxteren

Het project is nodig omdat het gebied kampt met ernstige verdroging en negatieve effecten van stikstofoverschot. De noodzaak van het herstel werd nog duidelijker zichtbaar tijdens de afgelopen droge zomers en grondwaterschaarste. Hierdoor dreigt de bijzondere flora te verdwijnen. Boswachter Mirjam Wouters zag net als het Waterschap Aa en Maas dat het water onvoldoende ten goede kwam aan het leembos van het Wijboschbroek. Wouters: “Nadat we onderzochten hoe dat kwam concludeerde de Bosgroep Zuid-Nederland dat water versneld wordt afgevoerd door de tientallen sloten en greppels. Zie het als een diep bord met een diepe scheuren aan de rand.” De verdroging heeft extra nadelige effecten voor een leembos zoals het Wijboschbroek. “De bovenste ondiepe leemlaag zorgt ervoor dat het water niet wegzakt en geeft voedzame mineralen mee wat goed is voor bosflora als bosanemonen en de slanke sleutelbloem. Door de vele greppels (rabatten) in het bos, stroomt zowel oppervlakte water als het grondwater te snel het bos uit. Bomen en planten kunnen hier dan onvoldoende bij met hun wortels. Gevolg is dat we steeds minder soorten planten in het bos terugzien. Als we de waterhuishouding herstellen biedt dat kansen om dit unieke, soortenrijke bos te behouden en te verbeteren. Voor Brabant is dit een uniek leembos, dat moet zo blijven”, vertelt Dirkje Verhoeven van Bosgroep Zuid-Nederland. 


Hier zijn de rabatten duidelijk zichtbaar. - Bas Ulehake

Natte voeten
De hydrologische maatregelen (maatregelen tegen verdroging en verzuring) worden samen met bosomvorming toegepast om de natuur een handje te helpen. De oranje stippen op bomen betekenen dat de bomen gekapt zullen worden, blauwe stippen zijn voor toekomstbomen. De bomen met een lint geeft aan dat er een horst of vleermuizenhol in de boom zit. Deze ecologische check wordt boom voor boom door een ecoloog van Staatsbosbeheer gedaan. Naaldbomen zoals grove dennen en lariksen worden gekapt omdat die niet thuishoren in een vochtig leembos. Daarnaast kunnen deze bomen niet tegen natte voeten. Datzelfde geldt voor buitenlandse soorten zoals de Amerikaanse eik. Wouters: “De houtstapels langs de weg liggen te wachten om naar houtzagerijen en de papierfabriek te vertrekken. Populieren groeien snel en werden vroeger aangeplant voor de klompenproductie. Enkel de kaprijpe bomen aan de randen van het bos worden gekapt. De inkomsten van het gekapte hout helpen met de financiering van het project.” De projectuitvoering kost ongeveer één ton. Loofbomen met bladeren zoals hazelaars, linden, elzen en wilgen komen ervoor in de plaats. Verhoeven: “Dat zijn soorten die goed tegen natte voeten kunnen en thuishoren in een leembos. Bovendien zijn de bladeren vanwege de vele nutriënten (voedingsstoffen) erg goed voor de bodemontwikkeling en bosflora in plaats van zure, moeilijk te verteren naalden.”


Naaldbomen gaan plaatsmaken voor loofbomen. - Bas Ulehake

Waterbuffer
De twee belangrijkste doelen van het pilotproject zijn een toename van de grondwaterstand en dat het gebied langer water vast gaat houden. Eén van de maatregelen is om sloten en greppels af te dammen. Rabatten (langwerpige ophogingen tussen greppels) worden in enkele delen verwijderd. Het doel hiervan is om het grondwater weer op te laten bollen. Dat betekent dat het grondwater niet meer diep wegzakt en er een voorraad grondwater in de bodem vastgehouden wordt. Zo kan het gebied in nattere periodes een waterbuffer in de bodem opbouwen wat in droge periodes het leembos minder gevoelig maakt.


Klim niet op deze stapels hout. - Bas Ulehake

De wandelroute krijgt, waar nodig, een omleiding en waarschuwingen voor de grote machines. Wouters: “Het advies is om op 25 meter afstand te houden van de machines. En hou je hond aan de lijn! Op de houtstapels zitten waarschuwingsborden dat er niet op geklommen mag worden, deze kunnen gaan rollen.” Deze periode van twee maanden is gekozen omdat het tussen de zomer en winter valt. Verhoeven: “We willen het water langer vasthouden en het natuurlijke systeem herstellen met de soorten die hier van oudsher thuishoren. Zo werken we langzaam naar een vitaal ecosysteem in het Wijboschbroek.” De resultaten van het project zijn snel te zien in de grondwaterpeilmeters. Effecten voor de biodiversiteit en het bos zijn pas na langere termijn zichtbaar. Wouters: “Met de resultaten uit het veld willen we meer inzicht krijgen in hoe het watersysteem van de leembossen werkt voor de toekomstige natuurontwikkeling in de leembossen. De werkzaamheden vinden plaats rondom de Akendonk op ongeveer 60 hectare. De Natte Natuurparel Wijboschbroek is zo’n 600 ha groot.” 

Voor meer informatie zie: www.aaenmaas.nl/in-jouw-buurt/projectenkaart/natte-natuurparel-wijboschbroek/.

De houtstapels met onder meer populieren- en eikenhout staan langs de weg. Het advies is om hier niet op te klimmen. Foto: Bas Ulehake.
Het Wijboschbroek moet de natte natuurparel gaan blijven
Het Wijboschbroek moet de natte natuurparel gaan blijven
Het Wijboschbroek moet de natte natuurparel gaan blijven
Het Wijboschbroek moet de natte natuurparel gaan blijven
Het Wijboschbroek moet de natte natuurparel gaan blijven
Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant

Het laatste nieuws

Uit de krant