Schijndel herdenkt oorlogsslachtoffers ‘Gij zult niet onverschillig zijn’
Algemeen 737 keer gelezenSCHIJNDEL | Vanaf om 20.00 uur werden in Nederland de oorlogsslachtoffers herdacht. Zo ook op de markt in Schijndel.
Ondanks het slechte weer kwamen er toch behoorlijk wat inwoners naar de herdenking. Tijdens de herdenking werd door wethouder Jan Goijaarts onderstaande woorden uitgesproken namens de gemeente Meierijstad. Er werden kransen gelegd en de taptoe werd gespeeld, waarna twee minuten stilte intraden. Na afloop van de herdenking was er een samenkomst in de tent op de markt waar Koninklijke Harmonie Sint Cecilia de herdenking muzikaal afsloot.
Hieronder de toespraak zoals de werden uitgesproken door de wethouder.
Geachte aanwezigen,
‘Gij zult niet onverschillig zijn’. Vijf woorden slechts, vijf woorden, maar van grote betekenis. En met een groot beroep op ons allen erin gesloten.
Deze vijf woorden worden ook wel het elfde gebod genoemd: ‘gij zult niet onverschillig zijn’ en vaak in verband gebracht met de verhardende wereld in aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Ik denk echter dat ze, helaas, van alle tijden zijn. Van alle tijden. En zeker van nu.
‘Gij zult niet onverschillig zijn’. Het is vandaag 4 mei 2024 en voor de 79ste keer herdenken we in Nederland onze doden. Onze Nederlandse doden, burgers en militairen, gevallen tijdens de Tweede Wereldoorlog,de koloniale oorlog in Indonesië en in oorlogssituaties en vredesoperaties daarna. Het is belangrijk dat we ons dat goed realiseren, dat dát het kader is. Dat dit centraal staat tijdens 4 mei. Tegelijkertijd biedt 4 mei ons een bijzonder goed moment om na te denken over de tijd waarin wij nu leven.
‘Gij zult niet onverschillig zijn’. Deze woorden werden in 2019 uitgesproken door de Pool Marian Turksi, overlevende van Auschwitz. Hij vertelde dat het uitsluiten van de Joodse gemeenschap begon met speldenprikjes, heel kleine speldenprikjes. We weten echter allemaal hoe dit eindigde.
Vorig jaar sprak ik hier over de verschrikkelijke oorlog in Oekraïne en de angst en onzekerheid die dat met zich meebrengt. En toen werd het 7 oktober. De verschrikkelijke gebeurtenissen in Israël en de Gazastrook leiden wereldwijd tot verdeeldheid, angst en toenemend antisemitisme. Waarom lukt het ons niet om met elkaar in gesprek te gaan, te blijven?
‘Gij zult niet onverschillig zijn’. In september 2023 vierden we 79 jaar Operatie Market Garden en was de rode draad van de toespraak van mij ‘vrijheid is een werkwoord’. En dat is zo. ‘Vrijheid is een werkwoord’. En daar sluit ‘Gij zult niet onverschillig zijn’ wat mij betreft naadloos op aan.
Op dit moment wordt er veel geschreven, veel geroepen, veel gekwetst. Er ontstaan kampen die ieder overtuigd zijn van het eigen gelijk. We zijn niet bereid naar de ander te luisteren. En dat is funest voor een samenleving waarin we het samen zullen moeten doen. Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn, maar sta open voor andere meningen, voor nuance, voor elkaar. En als je niet tot elkaar komt: accepteer dat dan zonder hieraan consequenties te verbinden.
‘Gij zult niet onverschillig zijn’. Terug naar 1940, naar 1933, of misschien wel naar het verdrag dat de Eerste Wereldoorlog beëindigde. Oorlogen starten niet met explosies, ze starten met stilte. Met stilte, met accepteren, met zwijgen. Met stilte die al snel gevuld wordt door eenonverzettelijk frame: dit, en alleen dit, is de, is mijn waarheid. En moet daarom ook jouw waarheid zijn.
Ik realiseer me dat het gemakkelijk praten is, veroordelen van wat toen nagelaten is. Maar ik denk dat het klopt: oorlogen starten niet met explosies, ze starten met stilte, met onverschilligheid.
“Maar wat kan een burger in hemelsnaam doen, wat kan ik doen?”, denkt u misschien. Volgens mij kunnen wij veel meer dan we wel ‘ns denken. Het is aan mij, aan u, aan uw buurman of buurvrouw, het is aan ons, aan ons, om op te staan tegen onverschilligheid. Tegen polarisatie, tegen uitsluiting. Het is aan ons om het gesprek aan te gaan, om nuances te zoeken en het is ook aan ons om te accepteren dat er andere meningen zijn. Dat die er mogen zijn. Het is aan ons om na te denken, de kalmte te bewaren. En het is aan ons om te voorkomen dat er in de toekomst over ons gezegd wordt, ze waren onverschillig, ze hebben het laten gebeuren … Dank voor uw aandacht.
